DERVİŞ CEMAL - SEYİT CEMAL



Rivayetlere göre Derviş Cemal Efsanesi şöyledir:
Kışın en soğuk günlerinde, yokluk ve kıtlık dönemlerinde bile, sahip olduğu sürüyü en iyi şekilde besleyip, bu durumunu merak eden köylülerden biri, birgün Derviş Cemal'i takip eder, Derviş Cemal her zamanki gibi sürüsünü alıp yola çıkar.
Sürü meşe ormanlarına geldiğinde Derviş Cemal, elinde tuttuğu tarik* denilen ağaç parçası (başka bir deyişle asasıyla) ile kuru ağac dallarına dokunur. Tarikin her değdiği kuru meşe, taze süngüler ve yapraklar vermeye başlar.
Sürüdeki hayvanlar ise, bu yaprakları yemeye başlarlar. Bu sırada, Derviş Cemal'i takip etmekte olan köylü, olanları gördükten sonra köye geri dönerek, gördüklerini diğer köylülere anlatır. Akşam, Derviş Cemal evine döndüğünde, bütün köy halkı evine giderek elini öper ve onun sevgisini kazanır.
Hozat ilçe merkezine yakın Seyit Cemaller (Derviş Cemal) Köyü'ne adını vermiştir. Erzincan'ın Tercan ilçesinin otuz kilometre güneybatısındaki Bulmus Köyü'nde ve yine Erzincan Tercan'a bağlı Zorum Köyü'nde de Derviş Cemal Ocağı Dedeleri ve ziyaretler bulunur. Bir başka rivayete göre de, Derviş Cemal, Hacı Bektaş Dergahı'nda hizmet görmüş erenlerdendi. Hatta bu konuyu, Derviş Cemalli dedeler sürekli anlatırlar. Ali Kemali'nin verdiği bilgilere göre Şeyh Hasan koluna mensup aşiretler Derviş Cemal Ocağı talipleridir. (Bak Ali Kemali 1932: 185)